Bij Perspectief Herstelbemiddeling organiseren we contact tussen daders en slachtoffers. Sinds een aantal jaar doen we dit ook in een groepsvorm, we noemen dit Samenspraak. In Samenspraak komen daders, slachtoffers en naasten van slachtoffers en daders met elkaar in contact. Deze betrokkenen hebben allemaal hetzelfde type misdrijf meegemaakt, maar niet dezelfde gebeurtenis. Daarnaast zijn ook twee burgers als vertegenwoordigers van de maatschappij onderdeel van de groep. Eline van Slachtofferhulp nam afgelopen jaar als burger deel aan een groep over het thema geweld. “Iedereen kan op elke stoel zitten, letterlijk en figuurlijk.”
“Ik kwam als tweede of derde de zaal binnen in de gevangenis. Ik was heel nieuwsgierig, want wie was nou wie? Het was in een activiteiten ruimte in de PI. We zaten in een kring. We begonnen met koffiedrinken.”
Eline werkt bij Slachtofferhulp Nederland als coördinator lotgenotencontact, met als aandachtsgebied seksueel misbruik en stalking. Toen ze de oproep zag van Perspectief om aan Samenspraak als burger deel te nemen, hoefde ze niet lang na te denken. “Ik was benieuwd naar de verschillende perspectieven. Dat je niet alleen de kant van het slachtoffer hoort. Maar ook het verhaal van de dader, en van de naasten. Iedereen roept altijd maar wat in de maatschappij, maar nu kun je het van mensen zelf horen.”
Partnergeweld
Het thema van deze groep was geweld, de deelnemers hadden te maken gehad met verschillende geweldsmisdrijven, ook met partnergeweld. “Ik was gekleurd door de film, Je verrai toujours vos visages (een film over herstelrecht, red.) Ik was benieuwd of er een discussie op gang zou komen. Ik hoopte dat ik wat bij kon dragen.”
“In de gevangenis voelde ik me wel veilig. We hadden contact met de herstelconsulenten van de gevangenis en zij bleven in de buurt."
Grapjes
“De sfeer was best vergelijkbaar met lotgenotengroepen. Een beetje gespannen maar op een gezonde manier. Men was gespannen om zijn eigen verhaal te doen, niet voor elkaar. Er waren geen kampen, iedereen was respectvol en vriendelijk naar elkaar. Het was gezellig, we maakten zeker ook grapjes.”
“We deden verschillende oefeningen. Eén maakte veel indruk, ik moest een van de daders een aantal minuten lang aankijken, we stonden tegenover elkaar. Op een gegeven moment pakten we elkaars handen. Ik voelde me gezien door hem, het was echt een moment van verbinding. Ik besefte me dat er een mens achter zit, naast dat hij het meest verschrikkelijke heeft gedaan. Begrijp me niet verkeerd, ik ben onlangs nog naar een mars tegen femicide geweest. Ik denk dat we daar allemaal iets in te doen hebben. De dynamiek in relaties en gezinslevens, dat moet veranderen. Het is een probleem van ons allemaal.”
Empathie
“Wat mij het meeste bij is gebleven, is dat een slachtoffer van geweld vragen stelde aan een dader. De antwoorden van hem maakte indruk op haar. En hij leek echt empathie te voelen voor haar. Het maakte op hem ook indruk. Met beiden leek het beter te gaan tijdens de laatste bijeenkomsten.”
“Wat ik leerde van mijn deelname is dat iedereen wel iets heeft meegemaakt. Iedereen luisterde naar elkaar en toonde empathie. Dat zorgde ervoor dat ik me als burger ook onderdeel van de groep voelde. Je verschilt minder van elkaar dan je denkt. Iedereen kan op elke stoel zitten, letterlijk en figuurlijk. De daders zitten er ook niet voor hun lol. Zij vonden hun deelname ook retespannend. Voor hen was het heel waardevol dat iedereen zonder oordeel luisterde. En praten helpt. Je krijgt wat meer rust. Het voelt veilig omdat je allemaal wat deelt.”
“Je ziet letterlijk wat het contact kan doen. Dat kon ik me eerst moeilijker voorstellen. Het stukje erkenning, rust, inzichten. Respect voor je medemens. Dat er geen monster zit, geen slechte moeder maar juist een betrokken moeder (de naaste van een dader, red.). Ik heb zelf ook een verhaal gedeeld met de groep, een gebeurtenis die veel impact op mij heeft gehad en waar ik me voor schaamde. De vragen en het begrip die ik van de groep kreeg hebben ervoor gezorgd dat de schaamte wat minder is geworden. Zij lieten mij inzien dat het heel begrijpelijk is dat dit impact heeft gehad, dat ik dat niet hoef te bagatelliseren. Het heeft mij geholpen makkelijker over moeilijke dingen te kunnen praten, ook met mijn omgeving. Je leert woorden te geven aan moeilijke dingen.
Medemenselijkheid
“Een van de daders had zoveel schaamte, dat hij het heel spannend vond erover te praten. Hij heeft toch kunnen uitspreken hoe erg hij het vond. Voor de naasten van is deelname ook waardevol. ‘Eigen’ nabestaanden kunnen heel boos zijn, terwijl ze binnen de groep mogen ervaren dat ze op een hele andere manier worden benaderd. Ze ‘kiezen’ niet zelf voor de gebeurtenis, maar hebben er wel de rest van hun leven mee te maken.
“Ik zou anderen zeker aanraden om deel te nemen aan Samenspraak. In welke rol dan ook. Je kunt uitspreken wat het misdrijf met jou heeft gedaan, of nog steeds doet. Iedereen zit er voor hetzelfde doel en iedereen staat open om naar elkaar te luisteren. Je komt nader tot elkaar. Voor een stukje medemenselijkheid.”
Perspectief Herstelbemiddeling
Na een ingrijpende gebeurtenis begeleiden wij betrokkenen bij het contact tussen bijvoorbeeld dader en slachtoffer. Bij herstelbemiddeling staat voorop dat deelname vrijwillig is. Het lukt daarom niet altijd om het contact tot stand te brengen. Bijvoorbeeld omdat de ander niet in gesprek wil of durft. Ook kan het zijn dat bijvoorbeeld de dader niet bekend is. Om de mensen die de wens hebben contact met de ander te hebben te kunnen helpen, bieden wij ook andere mogelijkheden. De Samenspraak bijeenkomsten zijn daar een voorbeeld van. Kijk voor de mogelijkheden op onze website: Wat is nog meer mogelijk? | Perspectief Herstelbemiddeling
