"Van crimineel werd ik weer mens"

“Dader zijn betekent niet dat de persoon volledig slecht is. Iedereen heeft liefde in zich. Misschien zorgt de dader wel heel goed voor zijn moeder. Dit geldt ook voor mij. Ik heb spijt van de overvallen die ik heb gepleegd. Maar al heb ik dit gedaan, ik ben mijn daden niet. Ik wilde graag met de slachtoffers in contact komen om hun te vertellen hoe ik in de criminaliteit terecht ben gekomen.” Jordi (27) vertelt over zijn ervaring met herstelbemiddeling.

¨Achttien was ik, toen ik bleek te zijn opgelicht met een telefoonabonnement. Opeens had ik een grote schuld. Een vriend kende een manier om snel aan geld te komen. Zo kwam ik in contact met een crimineel netwerk en toen ik zogenaamd hun eerste tip verkwanselde, zat ik erin vast. Al snel werd ik onder druk gezet om de ene na de andere gewapende overval te plegen. Ze dreigden mijn moeder iets aan te doen als ik niet zou meewerken. Ik weet nu dat je altijd een keuze hebt, maar op dat moment zag ik die niet.

De laatste keer overvielen we geen winkel maar een woning. We belden aan en bedreigden de bewoner met een vuurwapen. ‘Er is hier geen geld’, zei hij. Ik liep naar boven om verder te zoeken, toen ik zijn zoon van twintig tegen het lijf liep. Die kwam net onder de douche vandaan en schrok zo heftig van mij dat hij ging hyperventileren. Ik deed m’n wapen weg en probeerde hem te helpen. Tuurlijk dacht ik aan hem, maar de gedachte dat ik niet gepakt wilde worden, raasde ook door m’n hoofd. Zonder geld verlieten we het huis. Een aantal weken later werden we opgepakt voor diverse ‘high impact crimes’.

Tijdens mijn inhoudelijke zitting was de bewoner, meneer Vermeulen*,  van de woningoverval ook aanwezig, net als mijn moeder. Ze maakten kennis. Sterker nog, meneer Vermeulen heeft mijn moeder gedurende het hele proces gesteund. ‘Wat uw zoon heeft gedaan, is niet goed te praten, maar hij is geen crimineel’, zei hij. ‘Dat weet ik gewoon.’ Dit was fijn voor haar, ze had het heel moeilijk met de situatie.”

In de gevangenis vond ik rust

“In totaal kreeg ik vijf jaar straf, waarvan ik er twee volledig heb vastgezeten. Daarna ging ik naar een halfopen penitentiaire inrichting (PI), gevolgd door een open inrichting en een enkelband. In de gevangenis vond ik rust. Ik wist waarvoor ik zat en kon me neerleggen bij mijn straf. In een oude agenda stond de zin: ‘De weg naar geluk is je ophouden met zorgen maken over de dingen waar je geen invloed op hebt’. Deze uitspraak is een leidraad geworden. Bovendien zit ik zo in elkaar dat ik van alle slechte situaties het beste wil maken.

In de PI lag een flyer van Perspectief Herstelbemiddeling. Al snel heb ik bij mijn casemanager aangegeven dat ik graag bemiddeling wilde met alle slachtoffers. In de rechtbank had ik al mijn spijt betuigd, maar ik wilde hen graag nogmaals zien om mijn kant van het verhaal te vertellen. Om aan te geven dat het niets persoonlijks was. Ik wil graag dat mensen begrijpen waarom ik deed wat ik heb gedaan. Niet om hun sympathie te krijgen en ook niet om me erachter te verschuilen. In de flyer las ik dat het ook voor slachtoffers belangrijk is om te vertellen wat de, in mijn geval overval, voor hen heeft betekend. Dit kan hen helpen bij de verwerking ervan. Alleen meneer Vermeulen* en zijn zoon stonden open voor een gesprek. Aan de andere slachtoffers heb ik een brief geschreven.”

De ontmoeting

“Met beide mannen sprak ik apart. De zoon schrok toen ik binnenkwam. Hij beleefde de overval als het ware opnieuw. ‘Ik snap dat je dit nog zo voelt’, zei ik hem. Ik heb geluisterd naar zijn verhaal, en naar dat van zijn vader, ik nam tot me hoe zij zich eronder voelden. Op mijn beurt kon ik hen mijn beweegredenen aangeven. Ze stonden er heel open in en konden naar het goede in mij kijken. Beide mannen, rij-instructeurs, boden mij rijlessen aan voor als ik weer vrij zou komen. Van meneer Vermeulen kreeg ik alvast een theorieboek zodat ik mijn tijd in de gevangenis nuttig kon besteden. Ik denk dat je als persoon heel ver bent als je je kunt afvragen waarom iemand iets heeft gedaan. Van een crimineel werd ik weer mens. Dat was voor mij het effect van de gesprekken.” 

Volwassen geworden

“Twee jaar ben ik nu vrij. Van hun aanbod heb ik geen gebruik gemaakt, al heb ik het erg gewaardeerd. Via mijn werk heb ik m’n rijbewijs gehaald. Het gaat goed met me. Ik ben vader geworden, haalde diverse diploma’s en werk nu als jongerenwerker. Ook ben ik met een vriend een eigen platenlabel gestart. Ik heb best veel bereikt, vind ik. De periode in de gevangenis heb ik gebruikt voor zelfreflectie. Ik ben er volwassen geworden, heb er geleerd om de kracht uit mezelf te halen en voor mezelf op te komen.

Ik weet nu dat ik een gepassioneerde jongen ben die vol vreugde en liefde in het leven staat, die ook moet dealen met dingen – best veel eigenlijk- maar die nooit opgeeft. Ik weet wat ik wil bereiken en doe dit voor mezelf, niet voor anderen. Geld is niet meer belangrijk voor me. Het maakt dingen makkelijker, maar het is geen verleiding meer.”

“Op de bemiddeling van Perspectief Herstelbemiddeling kijk ik met een goed gevoel terug. Ik vind het fijn dat de bemiddelaar heel goed heeft gekeken naar de personen met wie hij te maken had en naar de begeleiding die nodig was. Hierdoor ging het gezamenlijke gesprek eigenlijk vanzelf.”

*De namen van de slachtoffers zijn vanwege de privacy aangepast.

Jordi is ook geïnterviewd voor NPO Radio1. 

Luister de aflevering via deze link: 

Van XTC-handelaar tot overvaller: Jordi was beroepscrimineel, maar helpt nu anderen uit de criminaliteit | NPO Radio 1

Bekijk in deze video ons interview met Jordi over zijn ervaring.