In gesprek met de pleger: “Ik ben hier om iets af te sluiten.”

E. werd als kind seksueel misbruikt door een familievriend. 35 jaar later gaat hij met hem in gesprek. “Ik ben hier om iets af te sluiten.”

Het misbruik was al meer dan 35 jaar geleden abrupt gestopt toen ze in april vorig jaar tegenover elkaar zaten in een zijkamer van de tbs-kliniek. „Ik wil dat je me aankijkt”, zei E., het slachtoffer, tegen A., de dader, die schuldbewust zijn hoofd liet hangen. In zijn handen had E. een vel papier, waar hij vanaf las wat hij al die tijd al tegen A. had willen zeggen. Nu, terugkijkend: „Ik wilde een punt zetten in plaats van een komma.”



Ik ben hier vandaag om iets af te sluiten. Ik vind het spannend en ongemakkelijk om hier te zijn. Een deel in mij is boos en een ander deel is alert. Maar ik ben ook dapper en gedreven.



Op zijn 31ste vond E. een therapeut die gespecialiseerd was in mannenmisbruik. Ook zijn ouders gingen met hem mee. “Iedereen leeft met de beste intenties, heb ik in die gesprekken geleerd. Mijn ouders moeten nog steeds met hun schuldgevoel leven, mijn moeder is depressief geweest. Ze zijn door het stof gegaan.” In die gesprekken werd de mogelijkheid geopperd om A. nog een laatste keer te ontmoeten. Ze hoorden er over Perspectief Herstelbemiddeling. “Het voelde nog niet afgesloten. We wilden hem confronteren met wat hij ons heeft aangedaan.”

“Hij is ziek”

In de zijkamer van de tbs-kliniek, een vergaderzaaltje met een whiteboard en een televisiescherm, zag E. dat A. dezelfde schuldbewuste houding aannam als tijdens het gesprek dat ze hadden toen E. acht was. „Hij zei alles wat hij moest zeggen. Dat hij al heel lang bang was voor deze dag, de dag dat hij mij in de ogen moest kijken. Ik geloof dat hij heeft geleerd dat deze houding de minste weerstand oplevert, maar niet dat hij het meent. Hij is ziek.” E.’s ouders waren ook bij het gesprek. „Mijn vader wilde zeggen dat het hem spijt dat hij geen aangifte heeft gedaan. Hij heeft A. een briefje gegeven, een symbolische aangifte. Mijn moeder zei dat ze mijn zus en mij niet goed heeft beschermd.”

“Hier heb je mijn nee”

Van tevoren was afgesproken dat A. binnen zou komen als E., zijn vader en moeder en de bemiddelaar van Perspectief al aan tafel zaten. Eerst sprak vader, toen moeder en daarna A.. E.’s zus was er niet, zij had geen behoefte aan een gesprek. E. had het laatste woord. „Ik heb hem post-its overhandigd waarop ik had geschreven wat ik nog tegen hem wilde zeggen.” Op een van de briefjes stond ‘NEE’.  „Ik kon toen geen nee zeggen, maar nu wel. Dus hier heb je mijn nee.”

Wat heeft het gesprek hem gebracht? „Een week of twee had ik een euforisch gevoel. Ik was dankbaar dat ik dit had mogen doen. En ik sta nog steeds lichter in het leven. De druk in mijn borst is weg, ik denk omdat ik nu meer in contact sta met mezelf. Ik heb het beest in de bek gekeken, dat geeft me zelfvertrouwen.”



E. heeft nu een lastige tijd. „De baan waar ik aan zou beginnen is niet doorgegaan vanwege de coronacrisis. Maar ik laat mijn verdriet erover zien aan mijn gezin. Zoiets kon ik eerder niet. Dat komt echt door dat gesprek.”



Lees het volledige interview met E. in NRC Weekend (mei 2020). 



Om privacyredenen wil E. niet dat zijn naam genoemd wordt.